Psychische stoornissen hebben een negatieve impact op het leven cliënten en hun naasten. Wij doen onderzoek naar nieuwe behandelmethodieken voor een aantal stoornissen waarvoor nog geen evidence based behandelingen beschikbaar zijn.

Validiteitsonderzoek naar de Functional Neurological Disorder Questionnaire (FNDQ): een nieuwe uitkomstmaat voor de functioneel-neurologische-symptoomstoornis
De conversiestoornis is een psychische stoornis , die gekenmerkt wordt door verstoringen van motorische en/of sensorsche functies. Een klacht die in recent onderzoek steeds vaker wordt geuit is het ontbreken van een uitkomstmaat die geschikt is om alle symptomen van FNS te beoordelen. Daarnaast is er een verscheidenheid in uitkomstmaten die gehanteerd worden voor onderzoek. Dit bemoeilijkt het vergelijken van resultaten van verschillende studies (Prinsen et al., 2016).

Om de leegte van een geschikte uitkomstmaat voor FNS-onderzoek en klinische praktijk op te vullen, ontwikkelden we de Functional Neurological Disorder Questionnaire (FNDQ; Tibben, Merkx, Van Minnen, & Hoogduin) als een nieuwe en uitgebreide uitkomstmaat voor FNS-symptomen. Het huidige onderzoek onderzoekt de psychometrische kwaliteiten van de FNDQ.

Naam onderzoeker: Mw. drs. M.I. (Marleen) Tibben
Looptijd onderzoek: november 2019 – mei 2021

Hypnose bij patiënten met hallocinogen persisting perception disorder
Bij hallocinogen persisting perception disorder (HPPD) gaat het om persisterende symptomen die ontstaan na het gebruik van hallucinogenen zoals paddo’s, truffels, cannabis of LSD, maar met XTC als meest voorkomende trigger. Bij HPPD gaat het om flashbacks en neurologische verschijnselen zoals ‘visual snow’ (oogruis),  palinopsie (nabeelden), ‘floaters’ (‘mouches volantes’) of halo’s. Het gaat dus voornamelijk om visuele verschijnselen. De prevalentie van HPPD is onbekend, maar waarschijnlijk laag.

De behandeling van HPPD kan bestaan uit medicatie. Er bestaan casereports (Aliyev en Aliyev, 2011) over succesvolle behandelingen met neuroleptica, anti-epileptica, benzodiazepinen en clonidine. Niet medicamenteuze behandelingen kan bestaan uit psycho-educatie, cognitieve gedragstherapie, EMDR, hypnose of psychodynamische therapie. Echter, er is tot op heden nauwelijks nauwelijks onderzoek gedaan naar de effectiviteit van deze interventies.

Dit onderzoek levert een bijdrage aan het vergroten van de kennis of hypnose effectief is bij HPPD. Deze kennis is essentieel voor de behandeling van HPPD.

Naam onderzoeker: Mw. drs. M.I. (Marleen) Tibben
Looptijd onderzoek: juni 2019 – september 2021

Effectiviteit van hypnose en katalepsie bij conversiestoornissen: (functioneel-neurologische-symptoomstoornis)
De conversiestoornis (functioneel-neurologische-symptoomstoornis; FNS) is een psychische stoornis die wordt gekenmerkt door verstoringen van de motorische en/of sensorische functies. De meest voorkomende conversiesymptomen zijn motorische symptomen (zoals verlamming, ongecontroleerde bewegingen en verkrampingen), verlies van sensorische functies (zoals blindheid en gevoelloosheid) en pseudo-epileptische aanvallen. Kenmerkend is dat de klachten een neurologische of organische ziekte doen vermoeden, terwijl een lichamelijk verklaring voor de klachten ontbreekt (Hoogduin et al., 2017). De prevalentie van de conversiestoornis is onduidelijk.

Dit onderzoek levert een bijdrage aan het vergroten van de kennis of een behandeling van hypnose en katalepsie effectief is bij een conversiestoornis (functioneel-neurologische-symptoomstoornis). Deze kennis is essentieel voor de behandeling van conversiestoornissen.

Naam onderzoeker: Mw. drs. M.I. (Marleen) Tibben
Looptijd onderzoek: oktober 2018 – januari 2021

Een cognitieve gedragstherapeutische behandeling van de dissociatieve identiteitsstoornis
De dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) is een psychologische aandoening waarbij iemand afwisselend twee (of meer) verschillende persoonlijkheidstoestanden heeft. De DSM-5 definieert een fragmentatie van de identiteit als een duidelijke discontinuïteit in de zelfperceptie en het gevoel van zelfcontrole. De behandeling bestaat meestal uit psychotherapie, die uit 3 fasen bestaat: stabilisatie, trauma-behandeling en integratie van identiteiten. Deze behandeling kan jaren duren.

Er is een nieuwe behandeling ontworpen gebaseerd op cognitief-gedragstherapeutische principes. In het nieuwe behandelmodel zijn 3 elementen van belang: (1) traumabehandeling (2) geen bekrachtiging van dissociatieve gedrag en opvattingen en (3) het afscheid nemen van de identiteiten die voorheen (tijdens en na trauma) een positieve functie hadden, maar nu niet meer. De behandeling is kortdurend van aard; de eerste 2 elementen worden uitgevoerd in (gemiddeld) 12 behandelsessies, het 3^e element in 1-10 sessies.

 Dit onderzoek levert een bijdrage naar de kennis van cognitief-gedragsmatige therapeutische principes bij de behandeling van patiënten met een dissociatieve identiteitsstoornis.

Naam onderzoeker: Mw. drs. M.I. (Marleen) Tibben
Looptijd onderzoek: april 2018 – mei 2021

Gedragstherapie en hypnose als behandeling van Taakspecifieke Dystonie bij sporters
Een Taakspecifieke dystonie (TSD) is een bekend neurologisch fenomeen. Een TSD wordt gekenmerkt door onvrijwillige spasmen en spiersamentrekkingen in een of meer delen van het lichaam die onbedoelde en abnormale bewegingen en/of houdingen veroorzaken tijdens de uitvoering van een specifieke taak. Een bekend voorbeeld is schrijfkramp, maar TSD kan ook in verschillende andere beroepen voorkomen, zoals bij muzikanten en sporters. De gevolgen van een TSD kunnen aanzienlijk zijn. Als gevolg van deze vorm van dystonie kunnen getroffen sporters of musici gedwongen worden hun carrière te beëindigen.

Huidige behandelingsmogelijkheden voor TSD zijn onder andere orale medicatie, chemodenervatie, chirurgie en fysiotherapie. Het effect van psychologische interventies bij TSD is minder goed onderzocht en bekend.

Dit onderzoek levert een bijdrage aan het vergroten van de kennis of hypnose en gedragstherapie effectief is bij een TSD bij sporters. Deze kennis is essentieel voor de behandeling van een TSD.

Naam onderzoeker: Mw. drs. M.I. (Marleen) Tibben
Looptijd onderzoek: april 2018 – september 2020