Hoe langer psychische klachten onbehandeld blijven, des te erger ze worden. Wacht daarom niet te lang met therapie.

De meeste mensen die in behandeling gaan voor psychische klachten, lopen daar al lang mee rond, weet GZ/psycholoog en cognitief gedragstherapeut Maarten Merkx. ‘Bij depressie is dat vijf tot negen jaar, bij angststoornissen zelfs negen tot vijftien jaar.’ En dat is zonde, zegt Merkx, want hoe langer je behandeling uitstelt des te erger je klachten worden. Ze kunnen zelfs chronisch worden.

Merkx, bij HSK eindverantwoordelijk voor het behandelbeleid, onderzoek en opleidingen, pleit voor een snelle behandeling van psychische klachten, ook bij werkverzuim. ‘De gangbare aanpak – ‘rust eerst maar eens goed uit, neem je tijd’ – is niet gestoeld op wetenschappelijk onderzoek. Wachten met behandelen vergroot de kans op definitieve uitval.’

Wie moe is, wil rusten

‘Mensen gaan zich gedragen naar hun klacht’, zegt de psycholoog. ‘En dat belemmert je herstel. Als je moe bent door een somatische symptoomstoornis – een burn-out, in lekentaal – ben je geneigd om goed uit te rusten. Dat is logisch, maar je wordt er niet beter van.’

‘Het is hetzelfde als met fysieke klachten. Als je een heupoperatie ondergaat, moet je nog dezelfde dag loopoefeningen gaan doen. Als je valt, word je angstig, maar daar moet je doorheen. Als je die burn-out hebt, ga dan toch twee uur per dag naar je werk. Als je smetvrees hebt, steek je handen dan toch even in de wc-pot. Het is eng, het is niet fijn, maar je gaat er niet dood van. Belangrijker nog, het helpt bij sneller herstel. Het voorkomt dat klachten het dagelijks leven gaan bepalen. De cliënt neemt zelf de regie.’

Meer dan symptomen bestrijden

Cliënten zijn vaak verrast door deze aanpak, signaleert Merkx. ‘HSK stuurt op de eigen veranderverantwoordelijkheid van de client. We zijn empatisch, dat wel natuurlijk. Maar we willen meer doen dan symptomen bestrijden. Je moet weer kunnen functioneren, en daar liefst ook lol in hebben. Daarom zien we zo veel mogelijk blijven werken als deel van de oplossing.’

Om snel te kunnen beginnen met behandelen, doet HSK binnen drie weken een intake. Landelijk moeten mensen met psychische klachten daar vier weken op wachten. De behandeling zelf start bij HSK drie tot zes weken na de intake; landelijk duurt dat veertien weken.

Merkx: ‘Of je door die snelle aanpak ook weer sneller op de been bent – en dus aan het werk – weten we niet. Wat we wel kunnen meten, is dat een vroeg gestarte therapie beter aanslaat. Je klachten komen minder snel terug, en áls ze dat al doen, ben je in staat ze zelf aan te pakken. Met andere woorden: wie snel start met veranderen, is sneller weer aan het werk.

Maarten Merkx.