Maar liefst 1 op de 5 mensen zal ervaren hoe het is om depressief te zijn. De kans is dus groot dat je als werkgever te maken zal krijgen met een depressieve medewerker. Gelukkig is er niet altijd sprake van depressie als een medewerker somber is. Maar wat als het vermoeden groeit dat jouw medewerker wél te maken heeft met depressieve klachten? Hoe kun je daar als werkgever het beste mee omgaan? In dit artikel geven we je negen praktische adviezen.

1. Wees je bewust van depressie symptomen

In de meeste gevallen zal een medewerker die te maken heeft met depressieve klachten niet zomaar naar HR gaan om dit kenbaar te maken. Hier kunnen veel redenen voor zijn, zoals schaamtegevoel, een gebrek aan een veilige en open bedrijfscultuur, angst dat het hun carrière in de weg zal zitten, maar ook het simpelweg niet doorhebben dat er sprake is van depressieve klachten. De kans is groter dat directe collega’s van die medewerker naar je toe komen om hun zorgen te uiten.

Het moment waarop dit gebeurt kan zomaar uit de lucht komen vallen. Het is dan ook zeer verstandig om te snappen wat een depressie is en hoe je het kunt herkennen. Wees je ervan bewust dat de combinatie en ernst van depressie symptomen verschillen per persoon. In de meeste gevallen is er sprake van:

• Een aanhoudende sombere stemming;
• Gebrek aan interesse in activiteiten die de medewerker eerst wel fijn vond;
• Laag energieniveau/vaak moe;
• Minder productief of vaker afwezig;
• Moeite hebben met concentreren, dingen onthouden/herinneren of beslissingen maken;
• Vaak pessimistische houding;
• Huilbuien, angstiger gedrag, paniekaanvallen;
• Geïrriteerd, snel boos;
• Veranderingen in gewicht of eetgewoonten;
• Veranderingen in slaappatroon, zoals vaker te laat wakker worden of moeilijk kunnen inslapen;
• Tekenen van middelenmisbruik;
• Verhulde of directe opmerkingen over zelfmoord.

Medewerkers die in bepaalde werkomgevingen werken, lopen tevens een hoger risico op het ontwikkelen van depressieve klachten. Enkele kernmerken van dergelijke werkomgevingen zijn:

• Slechte of onveilige werkomstandigheden;
• Hoog personeelsverloop;
• Matige werk-privébalans;
• Onregelmatige werktijden;
• Werkomgeving met een geschiedenis aan intimidatie en discriminatie.

2. Ga voorzichtig het gesprek aan

Heb je het idee dat een medewerker worstelt met enkele depressie symptomen? Begin dan een informeel gesprek met elkaar in een veilige omgeving. Het is daarbij onverstandig om uit te wijzen welke depressie symptomen jij denkt op te merken; niet alleen kun je hiermee ervoor zorgen dat jouw medewerker zich zeer ongemakkelijk voelt en meer last krijgt van schaamtegevoel, die vermoedens kunnen simpelweg ook geheel onterecht zijn. Het is dan ook niet jouw taak om een diagnose te stellen, alleen een gekwalificeerde behandelaar is daartoe in staat. Wat jij wél kunt doen is ervoor zorgen dat erkend wordt dat jouw medewerker tegen problemen aanloopt en passende hulp inschakelen.

3. Luister en bied hulp aan

Zodra je het gesprek voorzichtig bent gestart, geef jouw medewerker dan de ruimte om te praten. Het is mogelijk dat de werkomgeving als oorzaak wordt aangewezen voor depressieve klachten; terecht of niet, het is noodzakelijk om hierbij open te staan voor feedback.

Hoewel je geen vervanging bent voor een professionele behandelaar, kun je wel een empathisch luisterend oor bieden die voor erkenning en begrip zorgt. Het gevoel van gezien en gehoord worden zal de depressieve stemming deels kunnen verlichten. Je kunt daarbij aangeven dat jouw medewerker er niet alleen voor staat: professionele hulp kan ingeschakeld worden met behulp van jou als werkgever. De drempel om door een professionele zorgverlener te worden behandeld kan daarmee worden verkleind voor jouw medewerker.

De cognitieve problemen die ontstaan door depressie kunnen het moeilijk maken om gebruikelijke taken uit te voeren.

4. Houd een depressieve medewerker aan het werk

’s Ochtends vroeg het bed uit moeten komen kan nogal een uitdaging zijn voor medewerkers met een depressie. Die aanhoudende sombere stemming waarmee ze te maken hebben zorgt er vaak voor dat ze vaak ergens niet meer het nut van inzien, dus waarom zouden ze hun bed nog moeten verlaten? Hoewel het soms nodig kan zijn voor een medewerker met depressie om eventjes vrij te zijn, is het vooral verstandig om ze aan het werk te houden en niet voor langere tijd ziek te melden. Werk draagt in veel gevallen namelijk bij aan het gevoel van saamhorigheid, productief zijn/nut hebben en het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Daarnaast zorgt het voor structuur en sociale contacten, dingen die depressieve medewerkers heel goed kunnen gebruiken, maar vaak zelf slecht weten te regelen.

5. Wees flexibel met hun werkschema

Depressie gaat vaak gepaard met slaapproblemen, zoals slecht inslapen, moeite hebben met doorslapen en vaak (te) laat wakker worden. Het moeten naleven van een strikt werkschema binnen bepaalde werktijden kan dan een (te) grote uitdaging zijn voor een medewerker met depressie. Wat je het beste kunt doen, is:

• Afspreken wat de kerndagen en -uren zijn waarop iedereen dient te werken. Ga daarnaast wat soepeler om met hoe laat jouw medewerker met depressie moet beginnen. Onderzoek toont zelfs aan dat flexibele werkuren bijdragen aan een toename van productiviteit, loyaliteit en minder personeelsverloop.
• Zorg ervoor dat jouw depressieve medewerker niet het contact verliest met jou of andere collega’s. Een depressie kan ervoor zorgen dat iemand sociaal contact vermijdt, maar hiermee kan het gevoel van eenzaamheid en isolement alleen maar toenemen. Door te veel alleen te zijn kan iemand met een depressie te veel en te lang blijven hangen in negatieve gedachten en piekermomenten. Depressieve klachten zullen daardoor blijven toenemen.

Heb je het vermoeden dat jouw depressieve medewerker zich te veel terugtrekt? Onderneem dan actie en neem contact op met die persoon. Het is hierbij ontzettend belangrijk dat je dit doet op een ondersteunende en niet-oordelende wijze. Onderzoek heeft meerdere malen aangetoond dat het hebben van goede sociale contacten als buffer kan fungeren tegen depressie. Dit geldt ook voor onderlinge relaties tussen medewerkers en leidinggevenden. Jij kunt dus oprecht het verschil maken voor een depressieve medewerker.

6. Laat ze aangepaste taken doen

De cognitieve problemen die ontstaan door depressie kunnen het moeilijk maken om gebruikelijke taken uit te voeren. De meeste depressieve medewerkers zullen wel in staat zijn om te werken, maar zullen dus iets minder cognitieve capaciteit hebben zolang hun depressie nog een rol speelt. Je doet er dan ook goed aan om ervoor te zorgen dat taken waarbij veel concentratie benodigd is tijdelijk niet op hun bordje terechtkomen. Dit geldt ook voor het moeten maken van belangrijke beslissingen. Door taken iets te simplificeren kun je er tevens voor zorgen dat jouw medewerker op zijn vertrouwde plek kan blijven werken en in controle kan blijven van eigen taken. Zorg er alleen wel voor dat het simplificeren van taken in overleg gebeurt met een zorgprofessional en de desbetreffende medewerker.

7. Zorg voor duidelijke verantwoordelijkheden en evaluatiemomenten

Naast het simplificeren van taken is het goed om duidelijk af te stemmen wat de (tijdelijke) verantwoordelijkheden zullen zijn van jouw medewerker. Houd daarbij rekening met deadlines: communiceer alleen de nodige deadlines. Te veel deadlines kunnen overweldigend zijn voor iedereen. Tel daarbij een depressie op en je creëert de perfecte omstandigheden voor een medewerker om zich meer verlamd te voelen.

Regelmatig een evaluatiemoment inplannen om er zeker van te zijn dat de situatie voor jouw medewerker nog houdbaar is, is dan ook noodzakelijk. Let daarbij op dat je de focus legt op positieve uitkomsten en de huidige capaciteiten en talenten van jouw medewerker. Mensen met depressie kunnen namelijk zeer kritisch zijn op zichzelf; door te veel focus te leggen op wat niet goed gaat, kun je de motivatie van jouw medewerker verder laten kelderen. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat het uitleggen van de positieve noodzaak van opdrachten als een motivatie-instrument veel effectiever is dan het delen van de nadelige kosten van een onvoltooid project.

8. Verminder stressfactoren op de werkplek

Werk is vaak van positieve invloed op het herstel van een medewerker met een depressie. Maar wat moet je doen als dat niet zo is? Werk speelt juist een negatieve rol als jouw medewerker te maken heeft met bijvoorbeeld conflicten met collega’s of leidinggevenden. Wanneer hier sprake van is, dan kun je deze medewerker het beste (tijdelijk of permanent) voorzien van een andere leidinggevende of ander team. Ook hiervoor geldt: ga eerst het gesprek aan met de desbetreffende personen om deze optie te bespreken.

9. Wees een leider

Het kan zeer lastig zijn om te moeten omgaan met een depressieve medewerker. Misschien worstel je daardoor zelf met frustraties of boosheid. Probeer dan te onthouden dat jouw depressieve medewerker 24/7 worstelt met nare gevoelens en meer. De situatie gaat niet om jou, maar om hoe jij ervoor kunt zorgen dat jouw medewerker de ondersteuning krijgt die nodig is. Depressie is een ziekte en in de meeste gevallen gelukkig niet chronisch. Door jouw medewerker hierbij zo goed mogelijk te ondersteunen, help je niet alleen die medewerker, maar ook de directe collega’s en de organisatie. De leiderschap die je hiermee toont zorgt er tevens voor dat medewerkers jou sneller durven te benaderen wanneer ze problemen ervaren. Zo kun je tegelijkertijd een positieve rol spelen in het voorkomen van andere (psychische) problemen bij jouw overige medewerkers.

Heb je behoefte aan meer informatie over hoe je het beste kunt omgaan met depressieve medewerkers? Of schakel je graag professionele hulp in? Neem dan gerust contact met ons op. We helpen je altijd graag verder om medewerkers psychisch goed te ondersteunen.