De donkere dagen breken aan: het is uitdagender om actief, vrolijk en vol zin door het leven te gaan. Veel mensen belanden dan ook in een winterdip. Gelukkig is dat goed te voorkomen en zelfs (grotendeels) te verhelpen. GZ-psycholoog Nicole van der Herberg geeft tips om een winterdip te voorkomen. ‘Al je gevoelens mogen er zijn, maar waar je jezelf een beetje kan helpen, is dat natuurlijk niet verkeerd.’

Wat is een winterdip?

Een winterdip is precies wat het woord al zegt: een dip in de winter. Door de donkere, koude, kortere dagen is het voor veel mensen lastiger actief te blijven en überhaupt uit bed te komen. Door een slechtere afbouw van melatonine en opname van vitamine D is het mogelijk dat we in de winter somber en passief worden. Hoewel het in de volksmond in dezelfde hoek valt, is de winterdip wél iets anders dan een winterdepressie. Een winterdip is, in tegenstelling tot een depressie, geen psychische stoornis.

Bij een winterdip komen de volgende symptomen voor:
– weinig tot geen zin hebben om naar buiten te gaan
– passief worden
– moeilijk(er) uit bed komen
– somber zijn

Tip 1. Ga naar buiten voor daglicht en beweeg

Beweging zorgt voor een fitter gevoel en dat maakt het makkelijker om niet in een vicieuze cirkel te komen van passief en somber zijn. Beweeg het liefst buiten, want daglicht (met vitamine D) en frisse lucht hebben een bewezen positief effect op je mentale gezondheid. Doe de boodschappen eens lopend in plaats van met de auto, ga tijdens de lunchpauze naar buiten of laat de sportschool voor wat het is en sport buiten. Is het lastig om de drempel over te gaan? Dan helpen deze twee tips: beloon jezelf met iets dat jou blij maakt, zoals een kop warme chocolademelk en een goed stuk appeltaart én stel kleine doelen. Eén keer per week lekker buiten zijn, is al meer dan niets. Door dit te herhalen en het jezelf zo makkelijk mogelijk te maken, wordt het vanzelf routine en verbeter je je mentale gezondheid.

‘Al je gevoelens mogen er zijn, maar waar je jezelf een beetje kan helpen, is dat natuurlijk niet verkeerd’

– Nicole

Tip 2. Haal alles uit de winter door bewust te doen wat je fijn vindt

De winter is nu eenmaal een heel ander seizoen dan de zomer. Qua weer én qua dingen die we doen. ’s Zomers een warme kop chocolademelk drinken is bijna ondenkbaar, terwijl we er in de winter enorm van kunnen genieten. Benadruk en omarm de aspecten van de winter die je wel leuk vindt, zoals kaarsjes, de Top 2000, een lekkere stoofpot en een mooie wijn. Maak daar echt ‘een deugd’ van en houd met dit soort dingen een positief dagboek bij. Door naar de positieve kanten te kijken, haal je er meer voldoening uit. Die dankbaarheid, aandacht en zingeving zorgen voor een sneeuwbaleffect met een positievere mindset tot gevolg. Maak er ook een leuke ontdekkingstocht om de winter naar eigen wensen in te richten.

Tip 3. Breng de zomer naar de winter

Deze tip heeft met name met vitamine D te maken: een factor in de winterdip, zowel voor zonliefhebbers als voor mensen die meer van kou houden. Vitamine D zit in dag- en vooral zonlicht, waar in de winter simpelweg minder van is. Zonder vitamine D is de aanmaak van serotonine (gelukshormoon) onvoldoende. Doorbreek de passieve sleur door er een weekendje op uit te gaan of bijvoorbeeld een verwendagje thuis te plannen. Een week naar de zon is niet duurzaam en absoluut niet voor iedereen weggelegd, maar een daglichtlamp kan ook wonderen verrichten. Gebruik de lamp zo’n 20 minuten per dag — bijvoorbeeld door de lamp ongeveer 50 centimeter van je gezicht af tegenover je te zetten tijdens het ontbijt. 

Twijfels over een tekort aan vitamine D, maar treedt elk jaar in november de vermoeidheid op? Maak een afspraak bij de huisarts om bloed te laten prikken, want vitaminepillen en -druppels kunnen helpen. Eventueel is lichttherapie ook een mogelijkheid.

Tip 4. Ken jezelf en leg de lat niet te hoog

Leg de lat niet te hoog als je van jezelf weet dat je ’s winters minder actief bent. We zien het in het dierenrijk ook — de dieren die in winterslaap gaan. Ken jezelf en houd rekening met de gemoedstoestand en activiteit. Haal de lat zeker niet helemaal weg, want juist die passiviteit is het grootste gevaar voor een winterdip. Verlang niet hetzelfde van jezelf, maar doe aanpassingen en vind de balans die bij jou past. Neem bijvoorbeeld in de winter meer vakantie, ga spelen met productiviteit en pas de agenda aan. Dat geldt ook voor werk: sommige mensen zijn juist aan het einde van het jaar erg druk. Is het mogelijk een deel van het werk naar voren te halen of taken te wisselen met een collega?

Bij sommige mensen speelt de winterdip met name op door alle ‘verplichtingen’ en ‘feestelijke’ drukte. Laat die verplichtingen niet leidend zijn, zoals familiebezoekjes en etentjes rond de feestdagen. Bekijk wat jij fijn vindt en praat daarover met dierbaren om het voor iedereen leuk te houden. Leg ook op dat punt de lat niet te hoog voor jezelf.

Tip 5. Blijf monitoren en trek aan de bel

Blijf jezelf monitoren. Gaat het de verkeerde kant op? Zoek dan professionele hulp. De winterdip neemt echt zorgelijke vormen aan als het leidt tot veel meer slapen, terugtrekken, niet meer uit bed kunnen komen en minder goed functioneren. Houdt dit gevoel twee weken aan? Trek dan aan de bel.

Credits:
Fotografie: Jellien Tigelaar