Vakantie zorgt voor rust, nieuwe ervaringen en omgevingen. Even uit de dagelijkse routine, waardoor je energie gereset wordt en je hersenen nieuwe verbindingen aanmaken. En dat is gezond, want daarmee wordt je veerkracht vergroot. Maar hoe houd je het vakantiegevoel ook na je verlof vast? GZ-psycholoog Kyra de Boer geeft 5 tips zodat ook voor jou het vakantiegevoel vasthouden makkelijker is.

Wat is ‘het vakantiegevoel’ eigenlijk?

Hét vakantiegevoel houdt het omgooien van dagelijkse routines in. Voor veel mensen pakt dit anders uit, maar ‘even helemaal weg’ is de gemene deler. Waar de één juist helemaal niets wil doen, kijkt de ander weer enorm uit naar avontuur. Wat dan een goede vakantie is? Niet bezig zijn met ‘wat moet’, in het moment leven, vrolijkheid opmerken en een rustig hoofd en lijf. Is het mogelijk om dat vakantiegevoel vast te houden als het tijd is om weer naar het werk te gaan? Kyra de Boer gelooft van wel, hoewel honderd procent van je werktijd ontspannen zijn toch wel een utopie is.

Tip 1. Plan momenten in waarop je echt even niets hoeft

Wat vrijwel iedereen fijn vindt aan het vakantiegevoel: je hoeft je nergens druk om te maken. Opstaan, aankleden en de rest van de dag doen waar je zelf zin in hebt. Las daarom elke week een paar momenten in — al is het maar een uur — zonder afspraken of dingen die moeten. Bekijk op die momenten wat je nodig hebt om je lekker te voelen. Van bankhangen tot een wandeling maken — het gaat erom dat je, net als op vakantie, zelf kiest.

Tip 2. Bekijk je oude werkweekroutines en bedenk wat je ervan kan vervangen

Hoe zag jouw werkweek er voor de vakantie uit? Na het eten op de bank ploffen, het journaal kijken en blijven hangen? Op vakantie pakken we dat vaak heel anders aan: ontspannen met een boek of een stuk wandelen. Bedenk wat je op vakantie deed en wat ervoor zorgt dat het lukt om dat vakantiegevoel vast te houden — in plaats van die vaste routines.

Tip 3. Maak gebruik van je zintuigen om je vakantiegevoel op te roepen als stresspreventie

Op straat weleens het geurtje van je ex geroken en meteen aan hem of haar gedacht? Of al misselijk worden bij het ruiken van dat ene drankje waar je ooit zo ziek van werd? Je zintuigen zijn in staat om herinneringen en zelfs emoties op te roepen. Handig voor het behouden van het vakantiegevoel, want zintuigen heb je altijd bij je. Koop op je vakantieadres bijvoorbeeld een lekkere fles olijfolie die je daar vaak at, lijst een foto van je favoriete uitzicht in en zet die op de achtergrond van de computer, zet de bloemen die daar groeien op het bureau of luister naar de muziek die daar vaak gedraaid werd. Gebruik je geurende verzorgingsproducten alleen op vakantie? Gebruik ze dan ook na terugkomst. Bij elke vlaag waan jij je weer even op vakantie.

Voor je werk veel onderweg of draag je gewoon graag iets bij je dat jou even terugbrengt naar dat ontspannen vakantiegevoel? Draag dan iets bij je dat symbool staat voor je vakantie. Een armbandje of een op het strand gevonden steentje. Merk je op dat je weer aan het racen bent? Kijk er even naar en laat je in gedachten meevoeren naar die fijne plek en het bijbehorende vakantiegevoel.

‘Wat dan een goede vakantie is? Niet bezig zijn met ‘wat moet’, in het moment leven, vrolijkheid opmerken en een rustig hoofd en lijf’

– Kyra

Tip 4. Bouw ‘weg-van-je-werk-momenten’ in voor het ultieme vakantiegevoel

Ook tijdens de werkdag is het mogelijk om minivakanties te houden. Leer jezelf aan om momenten in te bouwen om weg te zijn van de pc. Zo stopt het racen en het opgejaagde gevoel. Wees je bewust van hoe jij je voelt en geef jezelf de tijd even op te laden — met een kopje thee of een ommetje. Lastig? Zet dan wekkers als herinnering om geregeld pauzes te nemen.

Kijk naar de mogelijkheden om je eigen tijd in te delen, zoals dat ook op vakantie kon. Ondanks dat onze agenda’s snel vollopen, is het belangrijk te kijken naar wat wél kan. Het hoeven geen lange momenten te zijn om de stress van je af te schudden.

Zorg er ook voor dat je na werktijd weg bent van het werk. Net als op vakantie: lees ’s avonds geen e-mails meer en zet die werktelefoon uit.

Tip 5. Breng je stress in kaart met je eigen ‘spanningsthermometer’ en geef je grenzen aan

Word jij ook vaak ziek op het moment dat je vakantie hebt? Dan haalt je lichaam je eigenlijk in. Om dat te voorkomen is het zinvol een ’thermometer’ te maken als stresspreventie: wat zijn de eerste signalen waaraan je merkt dat het wel oké gaat, maar niet top? Wat gebeurt er als dit verder oploopt? Wat zijn de gevolgen als je het negeert? Breng je eigen stress in kaart, sta in drukke periodes even stil en zet daar desnoods wekkers voor. Luister naar je lichaam: zit je ademhaling hoog, heb je gespannen schouders? Doe dan een mindfulness- of ontspanningsoefening. Pak daarna de agenda erbij en bekijk wat valt te herplannen of te laten vallen zonder dat er rampen gebeuren.

Grenzen aangeven is van belang als je kijkt naar een gezonde energiebalans op de lange termijn, duurzame inzetbaarheid en stresspreventie. Zowel bij de werkgever als bij jezelf. Jij bent de enige die kan bepalen of en wanneer je op de pauzeknop moet drukken. Duurzame inzetbaarheid komt neer op je werk op een gezonde en goede manier kunnen blijven doen — daar zijn persoonlijk leiderschap, contact met het eigen lijf en het aangeven van grenzen heel belangrijk voor.

Bonustip: oefeningen om je vakantiegevoel vast te houden

Doe regelmatig ontspanningsoefeningen, want die zorgen ervoor dat je weer rustig in je lijf zit en werken goed als stresspreventie. En misschien wel de allerleukste oefening: investeer alvast tijd in je volgende vakantie. Doe vooronderzoek naar waar je heen wil, lees boeken over die plek, schrijf op wat je wil zien en geniet van de voorpret.

Wat ook helpt om er relaxed bij te zitten:

• een werkgever die werknemers ruimte geeft als ze dat nodig hebben
• koffiemomentjes die de werkgever initieert
• als er in jouw organisatie oog is voor hoe het met mensen gaat
• accepteren dat er na een vakantie een rustige opstart is en dat een werknemer tijdens de vakantie geen e-mails of werktelefoontjes beantwoordt
• een veilige werkcultuur waarbij duurzame inzetbaarheid en de menselijke maat bovenaan de agenda staan

Let wel: honderd procent van de tijd ontspannen zijn, is eigenlijk niet mogelijk. Je hebt adrenaline nodig om te presteren en daar is — binnen de perken — niets mis mee. Sterker nog: te ontspannen zijn en niet uitgedaagd worden in het werk, zorgt voor een risico op een bore-out.